فهرست مقالات رضا عطایی

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - ارزش‌سنجی سند و متن دعای هفت هیکل
  رضا  عطایی رسول عطایی
  دعای هفت هیکل یکی از متونی است که در سالیان اخیر میان مردم معروف شده است. این دعا متشکّل از فقرات هفتگانه بوده که به هر فقره، عنوان «هیکل» اطلاق می شود. این متن با عنوان «هفت هیکل» در کتاب «گنج‌های معنوی» آمده است. مرحوم کفعمی نیز در کتاب «جُنَّةُ الاَمانِ الواقيَة» معر چکیده کامل

  دعای هفت هیکل یکی از متونی است که در سالیان اخیر میان مردم معروف شده است. این دعا متشکّل از فقرات هفتگانه بوده که به هر فقره، عنوان «هیکل» اطلاق می شود. این متن با عنوان «هفت هیکل» در کتاب «گنج‌های معنوی» آمده است. مرحوم کفعمی نیز در کتاب «جُنَّةُ الاَمانِ الواقيَة» معروف به «المصباح»، هفت دعا را با عنوان «الهیاکل» ذکر می کند که با متن مذکور در کتاب «گنج‌های معنوی» تفاوت زیادی دارد. وجود پرسش هایی دربارۀ اعتبار و انتساب این دعاها و ذکر خواصّ متعدّد برای آن در کنار روی‌آوری مردم به آن، ارزشگذاری این متون را ضروری می سازد. نگاشتۀ حاضر به اعتبارسنجی این دعا پرداخته و برای نخستین بار با منبع شناسی، بررسی متون مشابه و تخریج آن از منابع شیعه، آن را ارزیابی کرده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - سیر مطالعۀ حدیث شیعه (به صورت فهرستی و نموداری)
  سید محمدکاظم طباطبایی رضا  عطایی
  دست‌یازیدن به سنّت معصومان علیهم‌السّلام به‌عنوان ثقل اصغر در کنار قرآن کریم، سفارش پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله در حدیث ثقلین است. فهم درست احادیث معصومان علیهم‌السّلام و ترسیم اندیشه‌های اسلام بر پایۀ آن، نیازمند برنامه‌ای برای «حدیث‌خوانی روشمند» است. انجمن حدیث ح چکیده کامل

  دست‌یازیدن به سنّت معصومان علیهم‌السّلام به‌عنوان ثقل اصغر در کنار قرآن کریم، سفارش پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله در حدیث ثقلین است. فهم درست احادیث معصومان علیهم‌السّلام و ترسیم اندیشه‌های اسلام بر پایۀ آن، نیازمند برنامه‌ای برای «حدیث‌خوانی روشمند» است. انجمن حدیث حوزه، در تاریخ 20/7/1391 نشستی با عنوان «سیر مطالعۀ حدیث‌خوانی روشمند» در مدرسۀ فیضیۀ قم برگزار کرد. استاد گرامی جناب حجّت ‌الاسلام و المسلمین سید محمّد کاظم طباطبایی، مدیر پژوهشکدۀ علوم و معارف حدیث در این نشست، برنامه‌ای را با عنوان «هفت وادی، چهل منزل» برای طلّاب و دانشجویان رشتۀ علوم حدیث ارائه کردند. بر مبنای این روش، علاقه‌مندان به حدیث‌خوانی در هفت مرحله یا هفت وادی، به متن‌خوانی برخی از کتاب‌های حدیثی می‌پردازند. برای گذار از این هفت وادی، چهل منزل، وجود دارد که میانگین مطالعه هر کتاب حدیثی در هر منزل 25 ساعت است. آشنایی با متون حدیثی شیعه، روش‌مندی مطالعه، زمان‌بندی مشخّص، سطح‌بندی مطالعه، در نظرگرفتن ویژگی‌های هر کتاب و ارائه شرایط لازم برای مطالعۀ اثربخش، از خصوصیات این طرح محسوب می‌شود. این برنامۀ مطالعاتی حدیث، مورد توجّه مخاطبان قرار گرفت و اهمیت موضوع سبب شد تا دوفصلنامۀ «حدیث حوزه» در شمارۀ چهارم خود به تاریخ بهار و تابستان 1391 متن این نشست را با نظارت استاد، تدوین و منتشر کند. نوشتار حاضر، با هدف کاربردی‌ترکردن این برنامه، اقدام به بازطرّاحی آن در دو قالب جدید، به صورت فهرستی و نموداری کرده است. ویژگی سیر مطالعۀ کنونی عبارت است از: اثرگذار، جذّاب، مستمر، برخوردار از شیوۀ آموزشی، فراگیر، در برگیری روایات همۀ اهل بیت علیهم‌السّلام و شناخت مصادر حدیثی. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - آسیب‌‌های پژوهشی بهره‌گیری از نرم‌افزار «جامع الاحادیث»
  رضا  عطایی
  گسترش فنّاوری‌های مدرن، موجب تغییر در سبک مطالعه، علم‌آموزی و پژوهش شده است. در این دگرگونی‌ها عرصه حدیث هم از زاویه کمیّت و چگونگی، تغییراتی را پذیرفته است. تولید نرم‌افزارهای حدیثی، ثمرات متعدّدی چون آسانی پژوهش نسبت به وضعیت صدور حدیث، یافتن اصل حدیث، شناخت احادیث مخ چکیده کامل

  گسترش فنّاوری‌های مدرن، موجب تغییر در سبک مطالعه، علم‌آموزی و پژوهش شده است. در این دگرگونی‌ها عرصه حدیث هم از زاویه کمیّت و چگونگی، تغییراتی را پذیرفته است. تولید نرم‌افزارهای حدیثی، ثمرات متعدّدی چون آسانی پژوهش نسبت به وضعیت صدور حدیث، یافتن اصل حدیث، شناخت احادیث مختلف و ... را به دنبال داشت. در برابر، اعتماد به نرم‌افزارها سبب بروز اشکالاتی همچون فراموشی نیاز به بررسی نسخه‌ها، اضطراب برخی از متون به دلیل نارسایی‌های حروف‌چینی و ... شده است. از این رو ضرورت دارد که دانشیان حدیث نسبت به آسیب‌های بهره‌گیری از نرم‌افزارها دقّت داشته و این گسترش ماشینی را در راستای ارتقای شیوه عالمان در عرضه و دریافت حدیث به‌ کار گیرند. این نگاشته می‌خواهد برخی از آسیب‌های بهره‌گیری از نرم‌افزار ارزشمند جامع الاحادیث را در عرصه پژوهش‌های حدیثی معرّفی کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - گزارشی از نشست کتاب «تحوّل گفتمان در گزارش واقعه کربلا» روش‌شناسی و نتایج
  سیده رقیه میر ابوالقاسمی رضا عطایی
  پانزدهمین جلسه از پیوسته نشست‌های علمی سید مرتضی (ره) با همکاری مجلّه دانش‌ها و آموزه‌های قرآن و حدیث روش‌شناسی و نتایج کتاب «تحوّل گفتمان در گزارش واقعه کربلا» را موضوع خود قرار داد. در این نشست، جمعی از طلّاب و دانشجویان رشته‌های مرتبط با قرآن و حدیث و تاریخ اسلام حضو چکیده کامل

  پانزدهمین جلسه از پیوسته نشست‌های علمی سید مرتضی (ره) با همکاری مجلّه دانش‌ها و آموزه‌های قرآن و حدیث روش‌شناسی و نتایج کتاب «تحوّل گفتمان در گزارش واقعه کربلا» را موضوع خود قرار داد. در این نشست، جمعی از طلّاب و دانشجویان رشته‌های مرتبط با قرآن و حدیث و تاریخ اسلام حضور داشتند. این نشست که دبیری آن را آقای محمّد جدیدی عهده‌دار بود، روز دوشنبه ۳۰ فروردین ۱۴۰۰ به صورت مجازی و برخط ارائه گردید. نویسنده کتاب خانم دکتر «سیده رقیّه میرابوالقاسمی» در این نشست ابتدا به انگیزه خود از تألیف کتاب اشاره کرده و سپس گزارشی از نگاشته خویش ارائه کرد. این کتاب، افزون بر مقدّمه، شش فصل دارد که عبارتند از: «مبانی پژوهش»، «نخستین گفتمان‌های گزارش واقعه کربلا»، «سنخ‌شناسی گفتمان گزارش واقعه کربلا در آثار فارسی»، «توده‌گرایی تشیّع امامیه و نسبت آن با تحوّل گفتمان گزارش واقعه کربلا»، «رویکردهای اعتقادی به منزلت قدسی اهل‌بیت^ و نسبت آن با تحوّل گفتمان» و «رشد و گسترش تصوّف و نسبت آن با تحوّل گفتمان گزارش واقعه کربلا». بخش پایانی کتاب به جمع‌بندی مطالب، ذکر منابع و مآخذ، نمایه «آیات و روایات»، «اَعلام»، «موضوعات»، «کتاب‌ها» و «مکان‌ها» اختصاص دارد. کتاب «تحوّل گفتمان در گزارش واقعه کربلا» برای نخستین بار در سال 1394 توسّط انتشارات سمت منتشر و موفّق به دریافت جایزه دعبل شد. نوشته پیش رو در دو بخش، ابتدا محتوای کتاب را به صورت خلاصه بیان کرده و سپس گزارشی از این نشست ارائه می‌کند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - نگاهی تحلیلی به کتاب «ایمان ابی‌طالب» شیخ مفید
  رضا عطایی
  جناب ابوطالب، یکی از چهره‌های نامداری است که عالمان شیعه و اهل تسنّن درباره ایمان وی کتاب‌های مستقلّی نوشته و بحث‌های فراوانی را ارائه کرده‌اند. ژرف‌اندیشی و سیاست‏ پیشگى شیخ القریش، باعث شده که عدّه‏اى از اهل تسنن، در ایمان ایشان تردید داشته و اتّهام شرک بر آن حضرت وار چکیده کامل

  جناب ابوطالب، یکی از چهره‌های نامداری است که عالمان شیعه و اهل تسنّن درباره ایمان وی کتاب‌های مستقلّی نوشته و بحث‌های فراوانی را ارائه کرده‌اند. ژرف‌اندیشی و سیاست‏ پیشگى شیخ القریش، باعث شده که عدّه‏اى از اهل تسنن، در ایمان ایشان تردید داشته و اتّهام شرک بر آن حضرت وارد کنند. شیخ مفید با استناد به آیات قرآن، روایات اهل بیت علیهم السلام، اشعار ابوطالب و گزارش‌های تاریخی، کتاب «ایمان ابوطالب» را در اثبات ایمان ایشان نگاشته است. پیش از کتابِ شیخ، کتاب‌های دیگری به دست دانشمندان مختلف به رشته تحریر در آمده بود که متاسفانه از بین رفتند؛ به همین دلیل، کتاب «ایمان ابوطالب» به جهت قدمت تاریخی و جایگاه مؤلّف، از اهمّیت خاصی برخوردار است. مقاله حاضر، نگاهی تحلیلی به این رساله است. مستندسازی روایات و گزارشات تاریخی و ارائه گزارشی از کتاب، جزو فوائد تحقیق پیشِ ‌روست پرونده مقاله