XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - مطالعات اجتماعی بر پایۀ قرآن و سنّت از دیرباز تا امروز؛ کاستیها و آسیبها
ابراهیم عبدیمطالعۀ گزارههای اجتماعی در دین و رفتارهای معصومان^ گسترده و پُرارزش است. نهجالبلاغه یکی از مهمترین منابع دینی، توجۀ ویژهای به مباحث اجتماعی دارد؛ اما در شروح نهجالبلاغه و نگاشتههای پیرامونی آن، کارهای کمحجمی نسبت به مطالعات اجتماعی دیدهام. در مراکز آموزشی هم به چکیده کاملمطالعۀ گزارههای اجتماعی در دین و رفتارهای معصومان^ گسترده و پُرارزش است. نهجالبلاغه یکی از مهمترین منابع دینی، توجۀ ویژهای به مباحث اجتماعی دارد؛ اما در شروح نهجالبلاغه و نگاشتههای پیرامونی آن، کارهای کمحجمی نسبت به مطالعات اجتماعی دیدهام. در مراکز آموزشی هم بهصورت محدود به این موضوع پرداختهاند و کمتر دانشگاهی در سرفصلهای درسی خود به مطالعات اجتماعی در دین اشاره کرده است. در اصول مطالعهای یک دانش، باید از پیشینۀ آن شروع کنیم؛ زیرا فهم پیشنیه، یعنی فهم تولد دانش است و گذر زمان در همه جایِ دانش حاضر میباشد و لحظهبهلحظه دانش را معنا میکند. به همین منظور برای مطالعۀ پیشینۀ دانش علوم اجتماعی، کتابخانۀ دانشگاه خوارزمی کرج را در نظر گرفتم تا چهره کلی مطالعۀ دانش علوم اجتماعی از آغاز تا کنون را واکاوی کنم و گزارههای اجتماعی قرآن و رفتارهای معصومان^ (از پیامبر| تا امام مهدی×) را جستجو نمایم. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - بررسی روایات شهود معصومان وفاتیافته در بیداری و احتضار
سید علی اصغر موسوی اطهریکی از مباحث کلامی دربارۀ معصومان^ امکان شهود آنان بعد از وفاتشان است. بهظاهر شهود معصومان وفاتیافته در بیداری و احتضار، هم بر اساس قوانین تشریعی و تکوینی خداوند میسّر است و هم بر اساس رخداد آن در خارج؛ یعنی، هم امکان ذاتی دارد و هم امکان وقوعی. ادله و شواهد متعدد ر چکیده کاملیکی از مباحث کلامی دربارۀ معصومان^ امکان شهود آنان بعد از وفاتشان است. بهظاهر شهود معصومان وفاتیافته در بیداری و احتضار، هم بر اساس قوانین تشریعی و تکوینی خداوند میسّر است و هم بر اساس رخداد آن در خارج؛ یعنی، هم امکان ذاتی دارد و هم امکان وقوعی. ادله و شواهد متعدد روایی، امکان وقوع شهود را پشتیبانی میکنند. قویترین دلیل روایی مسلّم نزد غالب اندیشمندان فریقین، روایات معراجیه در معتبرترین جوامع است. طبق این روایاتِ مستند به قرآن، علاوه بر شرکتکردن نبی مکرم در گردهمایی پیامبران در بیتالمقدس، در آسمانها نیز با برخی از آنان ملاقات و گفتوگو داشت. روایات مربوط به شهود تعدادی از معصومان توسط محتضر، نزد شیعه متواتر است. اثبات امکان وقوعی شهود، پیامآور استمرار حیات، آگاهی برخی از فعالیتها و مسؤلیتهای معصومان و در نتیجه، اثباتکننده معقولبودن توسل به آنان پس از وفاتشان است. مأموریت این پژوهش کتابخانهای، گزارش ادله و شواهد روایی امکان وقوعی شهود در بیداری و احتضار است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - تحلیل اختلاف الحدیثی روایات مکان اعتکاف در منابع روایی شیعه
محمد جواد حسنیاعتکاف یکی از شاخصترین نمادهای عبودیت و دنیاگریزی در اسلام بهشمار میرود که اهتمام ویژۀ معصومان^ در پاسداشت آن، کمنظیر است. در میان احکام و آداب اعتکاف، مکان آن، اهمیت ویژهای دارد. «مسجد» بهعنوان مکانی مشخص برای انجام این عبادت، تعیین شده اما در اینکه کدام مسجد مور چکیده کاملاعتکاف یکی از شاخصترین نمادهای عبودیت و دنیاگریزی در اسلام بهشمار میرود که اهتمام ویژۀ معصومان^ در پاسداشت آن، کمنظیر است. در میان احکام و آداب اعتکاف، مکان آن، اهمیت ویژهای دارد. «مسجد» بهعنوان مکانی مشخص برای انجام این عبادت، تعیین شده اما در اینکه کدام مسجد مورد نظر شارع است، اختلافنظرهایی وجود دارد. چندگانگی نظرات فقهی، معلول اختلاف در روایات این باب است. برخی روایات بهطور مشخص و انحصاری از مسجد الحرام، مسجد النبی، مسجد کوفه، بصره و یا مدائن بهعنوان مکان اعتکاف، نام بردهاند؛ دستۀ دیگر، مسجد جامع هر شهر را بهصورت مستقل و یا در کنار مساجد قبلی معرفی کردهاند؛ تعدادی هم وقوف در مسجد جماعت را با ویژگیهای خاص، برای انجام یک اعتکاف مشروع، شرط دانستهاند. در این نوشتار تلاش شده با روشی نوآورانه، روایات مربوطه را بر اساس محتوا در سه دستۀ پیشگفته، چینش کند و نظرات فقهی هر دسته را مرور نماید و در پایان با هدف رسیدن به مراد واقعی معصوم، اسباب اختلاف این روایات را شناسایی کرده و به تحلیل و بررسی آنها بپردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - مقایسه کتاب «الأصول الستة عشر» چاپ دارالشبستری با چاپ دارالحدیث بر پایۀ مقابله
مجید فاطمی راشدمجموعهای از منابع کهن حدیثی شیعه با عنوان اصول اولیه در کتاب «الأصول الستة عشر» جمعآوری شده است. تاکنون دو چاپ از این کتاب منتشر شده که تفاوتهای قابلتوجهی بین آنها وجود دارد. دانستن تفاوتها و پیبردن به نقاط قوت و ضعف هر چاپ برای اهل تحقیق اهمیت ویژهای دارد؛ چراکه چکیده کاملمجموعهای از منابع کهن حدیثی شیعه با عنوان اصول اولیه در کتاب «الأصول الستة عشر» جمعآوری شده است. تاکنون دو چاپ از این کتاب منتشر شده که تفاوتهای قابلتوجهی بین آنها وجود دارد. دانستن تفاوتها و پیبردن به نقاط قوت و ضعف هر چاپ برای اهل تحقیق اهمیت ویژهای دارد؛ چراکه سطح توقعشان در بهرهبرداری از کتاب را سامان داده و حیطههای بهرهدهی هر چاپ را معیّن میکند. مقایسه دو نسخه یا چاپ یک کتاب با روش مقابله از دیرباز تاکنون برای محققان بهعنوان یکی از روشهای ترجیح و معرفی بهترین نسخه یا چاپ نسبت به سایر نسخهها یا چاپها مطرح بوده است. این نوشتار با مقایسه دو چاپ کتاب الأصول الستة عشر و بیان نقاط قوت و ضعف هر چاپ، بهدنبال معرفی بهترین چاپ است. بهعلاوه در ضمن کار، ارزش علمی و عملی فن «مقابله» نیز مشخص میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - شیوۀ روششناسی تحلیلی لغویان
محمد مهدی احسانی فر محمد مصطفی یکتایییکی از دانشهایی که در فهم بهتر متون قرآن و سنّت کمک میکند دانش «فقه اللغة» است. اندیشمندان فقه اللغة روشهایی برای ارائه اطلاعات از لغات عرب داشتهاند. شناخت روشهای آنها، مرحلهای در تکمیل مطالعات این دانش است. شیوۀ شناخت روشهای دانشیان فقه اللغة مسئلۀ این تحق چکیده کاملیکی از دانشهایی که در فهم بهتر متون قرآن و سنّت کمک میکند دانش «فقه اللغة» است. اندیشمندان فقه اللغة روشهایی برای ارائه اطلاعات از لغات عرب داشتهاند. شناخت روشهای آنها، مرحلهای در تکمیل مطالعات این دانش است. شیوۀ شناخت روشهای دانشیان فقه اللغة مسئلۀ این تحقیق بوده که مقالۀ حاضر در صدد پاسخ به آن است. این نگاشته ضمن روشنساختن مسیر پژوهش، امکان مقایسه بین ویژگیهای لغویان را فراهم کرده و روششناسی را آسان، یکدست و هدفمند میکند. شیوۀ شناخت از سه محور «اطلاعات هویتی»، «اطلاعات علمی» و «ویژگیهای علمی لغوی» بهدست میآید که هرکدام دارای سه مرحله است: «مراجعه به خودنوشتهای لغوی»، «مراجعه به آثار تاریخی و شبهتاریخی» و «مهندسی معکوس از آثار لغوی». شناخت، مدلسازی و ارزیابی روش افراد توانمند در فهم متن ضمن ایجاد زمینه مراجعه آگاهانه به آثار ایشان، توان مقایسه آن با روشهای رقیب و تعیین روش برتر را فراهم و در نهایت روش فقیه و محدّث در کشف مراد جدی متکلم (استظهار) را تکامل میبخشد. متن حاضر، تقریر بخشی از مباحث حجت الاسلام و المسلمین محمّدمهدی احسانیفر در کلاس فقه اللغة است که پس از تدوین و افزودن برخی مطالب، منتشر میشود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی حضور اهل حلوعقد در انتخاب خلیفۀ اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفۀ بنیساعده
سید حسن فاطمی (موحد) محمدحسین فیض اخلاقیواقعۀ سقیفه پس از رحلت رسول خدا|، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقۀ بنیساعده، عدهای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم| دربارۀ خلافت امیرمؤمنان×، ابوبکر را بهعنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. ازاینرو، آنچه در سقیفه گذشت، فراز مهمی در چکیده کاملواقعۀ سقیفه پس از رحلت رسول خدا|، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقۀ بنیساعده، عدهای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم| دربارۀ خلافت امیرمؤمنان×، ابوبکر را بهعنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. ازاینرو، آنچه در سقیفه گذشت، فراز مهمی در تاریخ بهشمار میرود که باید از زوایای گوناگون مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. یکی از راههای آشنایی با عمق این حادثه، شناسایی حاضران در سقیفه است. در این نوشتار، تلاش شده افراد حاضر در آن محل معرفی شوند و تا جایی که تاریخ نشان میدهد به نقش هر کدام اشاره گررد. بیتردید، نام افراد سرشناس و یا کسانی که در سقیفه، نقشی داشتهاند در تاریخ ثبت شده است. یکی از شرایطی که اهلسنّت برای مشروعیت انتخاب خلیفه مطرح کردهاند، بیعت اهل حلوعقد با اوست. نگاشته حاضر ثابت میکند بسیاری از بزرگان اصحاب و اهل حلوعقد در سقیفه حضور نداشتهاند و تنها تعداد اندکی از آنان در سقیفه بودهاند. این مقاله در بیستویک گفتار ساختاربندی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - گزارشی از پایاننامه سطح چهار «کارکرد دانش تخریج در گردآوری و اعتبارسنجی احادیث»
عباس محمودیپایاننامه «کارکرد دانش تخریج در گردآوری و اعتبارسنجی احادیث» به شناسایی و بررسی تحلیلی کارکردهای تخریج حدیث در اعتبارسنجی احادیث پرداخته و نقش تخریج در اعتباریابی و آسیبشناسی حدیث بهخوبی تبیین شده است. امتیاز ویژه این پایاننامه علاوه بر نوبودن موضوع، جمعآوری ن چکیده کاملپایاننامه «کارکرد دانش تخریج در گردآوری و اعتبارسنجی احادیث» به شناسایی و بررسی تحلیلی کارکردهای تخریج حدیث در اعتبارسنجی احادیث پرداخته و نقش تخریج در اعتباریابی و آسیبشناسی حدیث بهخوبی تبیین شده است. امتیاز ویژه این پایاننامه علاوه بر نوبودن موضوع، جمعآوری نمونههای فراوان از منابع شیعه و ارائه پیشنهادهای پژوهشی متعدد در این دانش است. تقویت اسناد روایات با شناساندن راویان مجهول، شناسایی راویان پرتکرار و کمتکرار، کمکردن واسطههای سند، تمییز مشترکات و توحید مختلفات، تقویت کمّی نسخههای کتب حدیثی، کشف شهرت روایی، شناسایی موارد تصحیف، تحریف، تقطیع، سقط، ادراج، قلب و نقل به معنا در احادیث؛ برخی از دستاوردها و کارکردهای تخریج است. در این مقاله، گزارشی از شناسۀ پژوهش پایاننامه، ساختار و محتوای آن و همچنین گزارش دستاوردها و نتایج پایاننامه آورده میشود. پرونده مقاله
-
حقوق این وبسایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات رایمگ است.
حق نشر © 1403-1396