فهرست مقالات

• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  1 - در جست‌وجوی حجاب (آسیب¬شناسی کاوش¬های مجازی در موضوع حجاب)
  علی انجم شعاع
  یکی از دغدغه‌های امروز جامعه که به مسأله‌ای اجتماعی و سیاسی بدل شده، نحوه پوشش و حجاب است. در این ‌میانه، کسانی هستند که درباره این واجب الهی پرسش‌هایی حدیثی در ذهن دارند. پاسخ به این سؤالات می‌تواند در تصمیم‌گیری آنها نسبت به انتخاب حجاب اثرگذار باشد. بسیاری از بانوان چکیده کامل

  یکی از دغدغه‌های امروز جامعه که به مسأله‌ای اجتماعی و سیاسی بدل شده، نحوه پوشش و حجاب است. در این ‌میانه، کسانی هستند که درباره این واجب الهی پرسش‌هایی حدیثی در ذهن دارند. پاسخ به این سؤالات می‌تواند در تصمیم‌گیری آنها نسبت به انتخاب حجاب اثرگذار باشد. بسیاری از بانوان با درک این‌که حجاب، موضوعی اسلامی و مورد سفارش اهل ‌بیت^ بوده، نحوه پوشش خود را متناسب با احکام رسیده از اهل بیت^، برگزیده‌اند. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  2 - قرائن و معیارهای اعتبار حدیث با تکیه بر مبنای وثوق صدوری در حجّیت خبر واحد
  سیدمحمد  طباطبائی
  بیشتر معارف اسلامی از طریق روایات به مسلمانان منتقل شده است. با توجّه به فاصله زمانی طولانی با عصر صدور و آسیب‌های مختلفی همچون جعل، تصحیف، تقیّه و ... که به این میراث حدیثی وارد آمده، ضرورت دستیابی به معیارهایی برای تشخیص حدیث معتبر و قابل اعتماد، همواره مورد بحث عالما چکیده کامل

  بیشتر معارف اسلامی از طریق روایات به مسلمانان منتقل شده است. با توجّه به فاصله زمانی طولانی با عصر صدور و آسیب‌های مختلفی همچون جعل، تصحیف، تقیّه و ... که به این میراث حدیثی وارد آمده، ضرورت دستیابی به معیارهایی برای تشخیص حدیث معتبر و قابل اعتماد، همواره مورد بحث عالمان بوده است. در این زمینه دو مبنا میان علما مطرح است: «وثوق سندی» و «وثوق صدوری». از آنجا که مبنای صحیح در نظر قدما و بسیاری از محقّقان معاصر، وثوق صدوری حدیث است، این مقاله با مفروض‌دانستن این مبنا پس از اشاره مختصر به معیارهای کاشف از عدم صدور و عدم اعتبار حدیث، درصدد احصای قرائن و معیارهایی برآمده که موجب اطمینان و وثوق نوعی به صدور حدیث و در نتیجه، اعتبار و حجّیت آن می‌گردد. در این بررسی مجموعاً هفت معیار به عنوان ملاک‌های مقبول، ذکر شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  3 - مفهوم‌شناسی استکبار و واژه‌های مرتبط با آن
  رمضانعلی رحمتی
  واژه استکبار و مشتقّات آن به طور مکرّر در قرآن کریم آمده است. برای اجرای هر پژوهشی درباره «استکبار»، مفهوم‌شناسی و بررسی واژه‌های مرتبط با آن ضروری است. این نوشتار به تحلیل معنای لغوی و اصطلاحی و بررسی الفاظی که از نظر معنایی مشابه یا ضدّ استکبار هستند می‌پردازد. بیان م چکیده کامل

  واژه استکبار و مشتقّات آن به طور مکرّر در قرآن کریم آمده است. برای اجرای هر پژوهشی درباره «استکبار»، مفهوم‌شناسی و بررسی واژه‌های مرتبط با آن ضروری است. این نوشتار به تحلیل معنای لغوی و اصطلاحی و بررسی الفاظی که از نظر معنایی مشابه یا ضدّ استکبار هستند می‌پردازد. بیان مشابهات و متضادهای استکبار در یک تحقیق، از نوآوری‌های این مقاله به حساب می‌آید. تسهیل پژوهش در موضوع استکبار و پربار شدن تحقیقات در این موضوع از فواید مقاله کنونی است. محتوای این اثر در دو بخش «مفهوم‌شناسی» و «مشابهات و متضادها» ارائه می‌گردد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  4 - مخالفان انتخاب جانشین پیامبر در سقیفه (1)
  سید حسن فاطمی (موحد) محمدحسین فیض اخلاقی
  واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا’، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بود. در سقیفه بنی ساعده، عدّه‌ای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم’ درباره خلافت امیر مؤمنان، ابوبکر را به عنوان خلیفه مسلمانان منصوب کردند. سقیفه، فراز مهمی در تاریخ است که باید از زوایای چکیده کامل

  واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا’، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بود. در سقیفه بنی ساعده، عدّه‌ای از صحابه بر خلاف وصیت پیامبر اکرم’ درباره خلافت امیر مؤمنان، ابوبکر را به عنوان خلیفه مسلمانان منصوب کردند. سقیفه، فراز مهمی در تاریخ است که باید از زوایای گوناگون بررسی شود. یکی از ادّعاهای برخی از عالمان اهل سنّت برای توجیه بدعت سقیفه، بیعت اهل حلّ و عقد با ابوبکر است. ادّعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حلّ و عقد در انتخاب خلیفه اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالفت کردند، اشاره می‌شود تا سستی ادّعای یادشده، بیش از پیش روشن شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، امّا پژوهش حاضر بیش از 60 تن از مخالفان ابوبکر و چگونگی مخالفتشان را بیان کرده که در این مقاله به 35 نفر از آنان و در مقاله پسین، به معرّفی بقیّه پرداخته می‌شود. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  5 - مأخذشناسی توصیفی آثار جدید درباره آیه امامت ابراهیم× (آیه 124 سوره بقره)
  کاظم استادی
  از قرون نخستین اسلامی تاکنون، رسائل و کتاب‌های بسیاری درباره مسأله جانشینی پیامبر’، امامت اهل ‌بیت و نیز مناقشات درباره آن، به ویژه در میان شیعیان، نوشته شده است. به عقیدۀ شیعیان، در آیات متعدّدی از قرآن مجید، بیان و اثبات امامت ائمّه طاهرین وجود دارد. در دورۀ کنونی، بس چکیده کامل

  از قرون نخستین اسلامی تاکنون، رسائل و کتاب‌های بسیاری درباره مسأله جانشینی پیامبر’، امامت اهل ‌بیت و نیز مناقشات درباره آن، به ویژه در میان شیعیان، نوشته شده است. به عقیدۀ شیعیان، در آیات متعدّدی از قرآن مجید، بیان و اثبات امامت ائمّه طاهرین وجود دارد. در دورۀ کنونی، بسیاری از نوشته‌های پیرامون امامت، به آیات قرآن و از جمله آیه ابتلای ابراهیم (بقره، 124)، به عنوان مهم‌ترین دلیل قرآنی بر اثبات امامت و برخی از مختصّات آن، پرداخته‌اند. با توجّه به اهمّیت آیه ابتلا در موضوع امامت و تفاسیر مختلفی که درباره آن ارائه شده، لازم است تحقیقات بیشتر و جدیدتری درباره این آیه صورت گیرد. پژوهشگران علاقه‌مند به این حوزه، نیازمند مأخذ‌شناسی آثار پیرامون آیه ابتلا به ویژه شناخت آثار دهه‌های اخیر هستند. در نگاشته حاضر، 3۶ اثر جدید درباره آیه ابتلا شناسایی و معرّفی گردیده است. در آخر این تحقیق، عناوین و موضوعات جدیدی، برای انجام پژوهش‌های تازه درباره این آیه پیشنهاد شده است. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  6 - بررسی و نقد دیدگاه‌ شیخ انصاری و اخباریان در مسأله حجّیت قطع حاصل از مقدّمات عقلی (1)
  سید علیرضا عسکری طباطبایی احمد براریان
  حجّیت دلیل عقلی در کشف احکام شرعی، یکی از جنجالی‌ترین مباحث دانش اصول است که از عصر معصومان^ تا به امروز محلّ اختلافات جدّی بوده است. این نوشتار، مقاله‌ای تقریری است که طی دو شماره به موضوع قطع حاصل از مقدّمات عقلی در کتاب رسائل می‌پردازد. در این شماره، محلّ اختلاف و تب چکیده کامل

  حجّیت دلیل عقلی در کشف احکام شرعی، یکی از جنجالی‌ترین مباحث دانش اصول است که از عصر معصومان^ تا به امروز محلّ اختلافات جدّی بوده است. این نوشتار، مقاله‌ای تقریری است که طی دو شماره به موضوع قطع حاصل از مقدّمات عقلی در کتاب رسائل می‌پردازد. در این شماره، محلّ اختلاف و تبعات آن در اصول و فقه بررسی شده و در شماره دوم به دلایل طرفین پرداخته می‌شود. بررسی محلّ اختلاف از آن روست که شیخ انصاری ادّعا کرده، اخباریان حجّیت دلیل عقلی قطعی را نپذیرفته‌اند. در برابر، برخی معتقدند که اخباریان اساساً این دلایل را ظنّی می‌دانند نه قطعی. اهمّیت اثرات اختلاف نیز بدان جهت است که اوّلاً این اختلاف بر همه مباحث عقلی دانش اصول، اثرگذار است و ثانیاً برخی از عالمان، ثمره‌داربودن این بحث را در فقه انکار کرده‌اند. در این نگاشته، با بررسی متون اخباری‌ها این نتیجه حاصل شد که برداشت شیخ از ادّعای اخباریان با ظاهر کلام آنها ناسازگار است. نتیجه بحث اثرات اختلاف، بی‌ثمر بودن این بحث در باب تعارض، امّا اثرگذاری آن بر برخی از مباحث دیگر دانش اصول است. ضمن این‌که مشخّص شد، طرح این بحث ضرورت دارد، اگرچه در دانش فقه کم‌ثمر باشد. پرونده مقاله
• دسترسی آزاد مقاله
  • صفحه چکیده
  • متن کامل
  
  7 - نگاهی به فهرست تخصّصی کتاب منهاج الصلاح نشر مکتبة العلّامة المجلسی
  حامد متوادی
  فهرست تخصّصی، مجموعه‌ای از اطّلاعات مختصر و تفکیک‌شدۀ برگرفته از محتوای یک کتاب است. تأمّل در فهارس تخصّصی کتاب‌های حدیثی، زمینه را برای تحلیل و فرضیه‌پردازی کلان نسبت به محتوا و روش نویسنده فراهم می‌کند. در این نگاشته فهرست تخصّصی کتاب «منهاج الصلاح فی اختصار المصباح» چکیده کامل

  فهرست تخصّصی، مجموعه‌ای از اطّلاعات مختصر و تفکیک‌شدۀ برگرفته از محتوای یک کتاب است. تأمّل در فهارس تخصّصی کتاب‌های حدیثی، زمینه را برای تحلیل و فرضیه‌پردازی کلان نسبت به محتوا و روش نویسنده فراهم می‌کند. در این نگاشته فهرست تخصّصی کتاب «منهاج الصلاح فی اختصار المصباح» علّامه حلی (م۷۲۶ق)، بررسی شده و با ارائه تحلیل آماری، بهره توجّه به فهارس تخصّصی نیز روشن می‌شود. فهرست آیات قرآنی، احادیث، آثار، اعلام، «طوائف، قبائل و فرق»، «اماکن و بلدان» و نیز فهرست منابعی که نام آنها در متن کتاب آمده در زمره فهارس تخصّصی «منهاج الصلاح» قرار دارد که در این یادداشت چهار فهرست بررسی شده و نکات آن تحلیل می‌گردد. پرونده مقاله