فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - 1
محمد جواد حسنی1 -
دسترسی آزاد مقاله
2 - نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها (گزارشی تحلیلی از نمایشگاه سی و دوم)
محمد جواد حسنینمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را می‌توان بزرگ‌ترین روی‌داد فرهنگی کشوری در حوزۀ کتاب دانست. سی و دومین نمایشگاه با شعار «خواندن، توانستن است.» در فروردین و اردی‌بهشت 1398 خورشیدی به‌عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی اصحاب کتاب اعم از نویسندگان، ناشران و اقشار مختلف کتاب‌خوان در چکیده کاملنمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را می‌توان بزرگ‌ترین روی‌داد فرهنگی کشوری در حوزۀ کتاب دانست. سی و دومین نمایشگاه با شعار «خواندن، توانستن است.» در فروردین و اردی‌بهشت 1398 خورشیدی به‌عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی اصحاب کتاب اعم از نویسندگان، ناشران و اقشار مختلف کتاب‌خوان در مصلّای تهران برگزار شد. این دوره از نمایشگاه، نسبت به دوره‌های گذشته دارای مزیت‌های نسبی و البته اشکالات تکراری بود. رسیدن به فضای مطلوب، نیازمند تلاش بیشتر و توجّه به دیدگاه‌های کارشناسان است. چهل‌سالگی انقلاب و سی و دو سالگی نمایشگاه، دیگر جای چندانی را برای آزمون و خطا باقی نمی‌گذارد. در این نوشتار، تلاش شده تا برخی از ابعاد نمایشگاه امسال، بررسی و تحلیل شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها (گزارشی تحلیلی از نمایشگاه سی و دوم)
محمد جواد حسنینمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را می‌توان بزرگ‌ترین روی‌داد فرهنگی کشوری در حوزۀ کتاب دانست. سی و دومین نمایشگاه با شعار «خواندن، توانستن است.» در فروردین و اردی‌بهشت 1398 خورشیدی به‌عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی اصحاب کتاب اعم از نویسندگان، ناشران و اقشار مختلف کتاب‌خوان در چکیده کاملنمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را می‌توان بزرگ‌ترین روی‌داد فرهنگی کشوری در حوزۀ کتاب دانست. سی و دومین نمایشگاه با شعار «خواندن، توانستن است.» در فروردین و اردی‌بهشت 1398 خورشیدی به‌عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی اصحاب کتاب اعم از نویسندگان، ناشران و اقشار مختلف کتاب‌خوان در مصلّای تهران برگزار شد. این دوره از نمایشگاه، نسبت به دوره‌های گذشته دارای مزیت‌های نسبی و البته اشکالات تکراری بود. رسیدن به فضای مطلوب، نیازمند تلاش بیشتر و توجّه به دیدگاه‌های کارشناسان است. چهل‌سالگی انقلاب و سی و دو سالگی نمایشگاه، دیگر جای چندانی را برای آزمون و خطا باقی نمی‌گذارد. در این نوشتار، تلاش شده تا برخی از ابعاد نمایشگاه امسال، بررسی و تحلیل شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ فرصت‌ها و چالش‌ها (گزارشی تحلیلی از نمایشگاه سی و دوم)
محمد جواد حسنینمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را می‌توان بزرگ‌ترین روی‌داد فرهنگی کشوری در حوزۀ کتاب دانست. سی و دومین نمایشگاه با شعار «خواندن، توانستن است.» در فروردین و اردی‌بهشت 1398 خورشیدی به‌عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی اصحاب کتاب اعم از نویسندگان، ناشران و اقشار مختلف کتاب‌خوان در چکیده کاملنمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران را می‌توان بزرگ‌ترین روی‌داد فرهنگی کشوری در حوزۀ کتاب دانست. سی و دومین نمایشگاه با شعار «خواندن، توانستن است.» در فروردین و اردی‌بهشت 1398 خورشیدی به‌عنوان بزرگ‌ترین گردهمایی اصحاب کتاب اعم از نویسندگان، ناشران و اقشار مختلف کتاب‌خوان در مصلّای تهران برگزار شد. این دوره از نمایشگاه، نسبت به دوره‌های گذشته دارای مزیت‌های نسبی و البته اشکالات تکراری بود. رسیدن به فضای مطلوب، نیازمند تلاش بیشتر و توجّه به دیدگاه‌های کارشناسان است. چهل‌سالگی انقلاب و سی و دو سالگی نمایشگاه، دیگر جای چندانی را برای آزمون و خطا باقی نمی‌گذارد. در این نوشتار، تلاش شده تا برخی از ابعاد نمایشگاه امسال، بررسی و تحلیل شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - بررسی تاریخ و متن دعای «عدیله»
رسول عطاییدعای عدیله یکی از دعاهای نسبتا معروف است. برخی، خواندن این دعا را برای حفظ و تثبیت ایمان و در امان‌ماندن از فراموشیِ عقاید در هنگام مرگ، توصیه کرده‌اند. متن دعای عدیله توسّط شیخ عبّاس قمی در کتاب «مفاتیح الجنان» آمده و در کتاب «مفتاح الجنان» نیز با عنوان «دعاء العدیلة ا چکیده کاملدعای عدیله یکی از دعاهای نسبتا معروف است. برخی، خواندن این دعا را برای حفظ و تثبیت ایمان و در امان‌ماندن از فراموشیِ عقاید در هنگام مرگ، توصیه کرده‌اند. متن دعای عدیله توسّط شیخ عبّاس قمی در کتاب «مفاتیح الجنان» آمده و در کتاب «مفتاح الجنان» نیز با عنوان «دعاء العدیلة الکبیر» وجود دارد. کاربرد و شهرت این دعا در میان مردم از یک سو و وجودنداشتن تحقیقی مستند در رابطه با سند و متن آن از سوی دیگر، اعتبارسنجی این دعا را ضروری می‌کند. هدف از این پژوهش، تبیین جایگاه دعای عدیله در منابع روایی شیعه است. نوشته حاضر برای نخستین بار با منبع یابی، سندشناسی، بررسی محتوایی، طرح دیدگاه‌های گوناگون و ارزیابی این دعا با برخی ملاک‌های موجود در پذیرش متون حدیثی، به اعتبارسنجی آن پرداخته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - سیر مطالعۀ حدیث شیعه (به صورت فهرستی و نموداری)
سید محمدکاظم طباطبایی رضا عطاییدستیازیدن به سنّت معصومان علیهم‌السّلام به‌عنوان ثقل اصغر در کنار قرآن کریم، سفارش پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله در حدیث ثقلین است. فهم درست احادیث معصومان علیهم‌السّلام و ترسیم اندیشه‌های اسلام بر پایۀ آن، نیازمند برنامه‌ای برای «حدیث‌خوانی روشمند» است. انجمن حدیث ح چکیده کاملدستیازیدن به سنّت معصومان علیهم‌السّلام به‌عنوان ثقل اصغر در کنار قرآن کریم، سفارش پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله در حدیث ثقلین است. فهم درست احادیث معصومان علیهم‌السّلام و ترسیم اندیشه‌های اسلام بر پایۀ آن، نیازمند برنامه‌ای برای «حدیث‌خوانی روشمند» است. انجمن حدیث حوزه، در تاریخ 20/7/1391 نشستی با عنوان «سیر مطالعۀ حدیث‌خوانی روشمند» در مدرسۀ فیضیۀ قم برگزار کرد. استاد گرامی جناب حجّت الاسلام و المسلمین سید محمّد کاظم طباطبایی، مدیر پژوهشکدۀ علوم و معارف حدیث در این نشست، برنامه‌ای را با عنوان «هفت وادی، چهل منزل» برای طلّاب و دانشجویان رشتۀ علوم حدیث ارائه کردند. بر مبنای این روش، علاقه‌مندان به حدیث‌خوانی در هفت مرحله یا هفت وادی، به متن‌خوانی برخی از کتاب‌های حدیثی می‌پردازند. برای گذار از این هفت وادی، چهل منزل، وجود دارد که میانگین مطالعه هر کتاب حدیثی در هر منزل 25 ساعت است. آشنایی با متون حدیثی شیعه، روش‌مندی مطالعه، زمان‌بندی مشخّص، سطح‌بندی مطالعه، در نظرگرفتن ویژگی‌های هر کتاب و ارائه شرایط لازم برای مطالعۀ اثربخش، از خصوصیات این طرح محسوب می‌شود. این برنامۀ مطالعاتی حدیث، مورد توجّه مخاطبان قرار گرفت و اهمیت موضوع سبب شد تا دوفصلنامۀ «حدیث حوزه» در شمارۀ چهارم خود به تاریخ بهار و تابستان 1391 متن این نشست را با نظارت استاد، تدوین و منتشر کند. نوشتار حاضر، با هدف کاربردی‌ترکردن این برنامه، اقدام به بازطرّاحی آن در دو قالب جدید، به صورت فهرستی و نموداری کرده است. ویژگی سیر مطالعۀ کنونی عبارت است از: اثرگذار، جذّاب، مستمر، برخوردار از شیوۀ آموزشی، فراگیر، در برگیری روایات همۀ اهل بیت علیهم‌السّلام و شناخت مصادر حدیثی. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بازه زندگی زرتشت میان 8600 سال اختلاف
سید حسن فاطمی موحدآگاهی از زمان زندگی هر پیامبر ـ هرچند تقریبی ـ به منظور پیروی از او بایسته است. در غیر این صورت، نمی‌توان با اطمینان، هیچ سخن و آموزۀ دینی را به او نسبت داد و در نتیجه، پیروی از وی ناممکن خواهد بود. تاکنون درباره بازه زندگی زرتشت، سخنان مختلفی گفته شده است. نگاشتۀ حاضر، چکیده کاملآگاهی از زمان زندگی هر پیامبر ـ هرچند تقریبی ـ به منظور پیروی از او بایسته است. در غیر این صورت، نمی‌توان با اطمینان، هیچ سخن و آموزۀ دینی را به او نسبت داد و در نتیجه، پیروی از وی ناممکن خواهد بود. تاکنون درباره بازه زندگی زرتشت، سخنان مختلفی گفته شده است. نگاشتۀ حاضر، فهرستی از این دیدگاه‌ها را تهیه کرده تا زمینۀ پژوهش‌های آینده را فراهم کند. برای نخستین بار است که این تعداد از دیدگاه‌ها درباره بازه زندگی زرتشت، گردآوری و ارائه می‌شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
8 - روشی برای ارتقای درس «تاریخ تحلیلی تفسیر شیعه»
محمد مهدی احسانی فرتاریخ تفسیر، عنوانی است برای یکی از درس های مقطع سطح سۀ حوزه و کارشناسی ارشد دانشگاه در برخی از رشته‌های مرتبط با قرآن کریم. این مادّۀ درسی گاهی با گرایش شیعه، گاهی با گرایش اهل سنّت و گاهی به صورت تطبیقی، تدریس می شود. برقراری ارتباط میان این درس با مباحث حدیثی به ویژه چکیده کاملتاریخ تفسیر، عنوانی است برای یکی از درس های مقطع سطح سۀ حوزه و کارشناسی ارشد دانشگاه در برخی از رشته‌های مرتبط با قرآن کریم. این مادّۀ درسی گاهی با گرایش شیعه، گاهی با گرایش اهل سنّت و گاهی به صورت تطبیقی، تدریس می شود. برقراری ارتباط میان این درس با مباحث حدیثی به ویژه در رشته های توأمان قرآنی و حدیثی، یکی از دغدغه های همیشگی سرفصل نویسان و مجریان است. از سوی دیگر برخی از استادان که تجربۀ تدریس چندبارۀ این درس را دارند، از ابزارهایی برای پربارشدن علمی مباحث، کاربردی شدن آن و افزایش جذّابیت کلاس بهره می گیرند. با افزودن یا تغییر برخی از سرفصل ها، می توان بهرۀ علمی این درس را فزونی داده و نشاط دانش پژوهان را تأمین کرد؛ همچنین ارتباط بین مطالب تفسیری با مباحث حدیثی را برقرار نمود. تاکنون طرحی که ارتباط بین این دو حوزه را ذیل درس «تاریخ تفسیر» برقرار کرده باشد، منتشر نشده و نگاشتۀ کنونی می تواند چشم اندازی نو را بگشاید. همچنین این نگاشته با پشتوانۀ تجربی، سرفصل هایی را ذیل عنوان «تاریخ تفسیر» افزوده که کمتر مورد توجّه قرار گرفته است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
9 - شعور موجودات در قرآن و روایات (4) تکلیف موجودات، چیستی و مراتب آن
علی عظیمیقرآن و حدیث، گونه‌ای از تسلیم یا تکلیف را برای همۀ موجودات از جمله حیوان‌ها، گیاهان و جمادات اثبات می کند. این وظیفه شناسی نشان‌دهندۀ شعورمندی و نیز چیستی شعور موجودات است. گروهی از متکلّمان و مفسّران، عبارات و دستورات تکلیفی آیات قرآن برای غیر انسان را تکوینی و غریزی د چکیده کاملقرآن و حدیث، گونه‌ای از تسلیم یا تکلیف را برای همۀ موجودات از جمله حیوان‌ها، گیاهان و جمادات اثبات می کند. این وظیفه شناسی نشان‌دهندۀ شعورمندی و نیز چیستی شعور موجودات است. گروهی از متکلّمان و مفسّران، عبارات و دستورات تکلیفی آیات قرآن برای غیر انسان را تکوینی و غریزی دانسته و آنها را به دلیل نداشتن عقل، مکلّف نمی دانند. گروهی دیگر نیز معتقدند این اوامر و تکالیف، فراتر از غریزه و تکوین بوده و گونه‌ای از تکلیف و اراده است. اشارات آیات قرآن و بررسی احادیث معصومان نشان می دهد که همۀ موجودات و ذرّات عالم هستی به‌اندازۀ سعۀ وجودی و به‌میزان شعورشان و با توجّه به توان رفتاریشان، دارای گونه‌ای از تکلیف بوده و به وظیفه و مأموریت خود در پهنۀ هستی آگاهی دارند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
10 - «ارکان اربعه» فراتر از توثیق
مهدی لاهیجی رسول طلائیانتعبیر «الارکان الاربعة» را می‌توان عبارتی رجالی دانست و در توثیق برخی از راویان از آن بهره برد. امّا ریشه این مصطلح و معنای آن چیست؟ آیا این تعبیر، ارزشی رجالی دارد و یا چیزی غیر از آن و یا فراتر از آن است.تعبیر «الارکان الاربعة» را می‌توان عبارتی رجالی دانست و در توثیق برخی از راویان از آن بهره برد. امّا ریشه این مصطلح و معنای آن چیست؟ آیا این تعبیر، ارزشی رجالی دارد و یا چیزی غیر از آن و یا فراتر از آن است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
11 - برخی از وجوه معنایی واژۀ «کفر» در ترجمه‌های آقایان بهبودی، صادقی تهرانی، مجتبوی و مکارم شیرازی
گیسیا صفری جمال فرزندوحیبررسی وجوه و نظائر در قرآن کریم، اهمّیت ویژه ای دارد. چراکه فهم کامل و شامل یک متن وحیانی از کتابی آسمانی، روشنی‌بخش راه بشر خواهد بود. یکی از ابعاد این فهم، در ترجمه‌ها خود را نشان می‌دهد. مترجم در انتقال معانی والای این متن آسمانی، افزون بر امانت‌داری باید بر دانش‌های چکیده کاملبررسی وجوه و نظائر در قرآن کریم، اهمّیت ویژه ای دارد. چراکه فهم کامل و شامل یک متن وحیانی از کتابی آسمانی، روشنی‌بخش راه بشر خواهد بود. یکی از ابعاد این فهم، در ترجمه‌ها خود را نشان می‌دهد. مترجم در انتقال معانی والای این متن آسمانی، افزون بر امانت‌داری باید بر دانش‌های گوناگون قرآنی فائق باشد تا بتواند ترجمه ای کم‌نقص ارائه دهد. این پژوهش به‌دنبال بررسی آن است که آیا واژه های قرآن به همان معنایی که در برخورد اوّل از آنها به ذهن می آید به کار رفته اند؟ مترجمان در انتقال معانی آیات قرآن تا چه‌اندازه بحث وجوه و نظائر الفاظ را در نظر داشته اند؟ این پژوهش به بررسی چندمعنایی واژۀ «کفر» می پردازد تا پرسش‌های یادشده را با تطبیق بر این واژه، پاسخ گوید. در نگاشتۀ حاضر پس از ارائۀ تعریفی از وجوه و نظائر، واژۀ کفر در ترجمه های آقایان بهبودی، صادقی تهرانی، مجتبوی و مکارم شیرازی بررسی می‌شود. پرونده مقاله