فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - حدیث‌خوانی؛ تاریخچه، قواعد و فواید
عباس محمودیحدیثخوانی، شیوه‌ای از فعالیت علمی است که در گذشته، مورد توجّه حوزه‌های علمیه بود. در دهه‌های پیشین نیز جلسات حدیث‌خوانی به صورت پراکنده و بیشتر با عنوان درس اخلاق، برگزار می‌شد. از سال 1390 خورشیدی، با همّت انجمن حدیث حوزه علمیه قم و مرکز تخصّصی حدیث، برگزاری کلاس‌های چکیده کاملحدیثخوانی، شیوه‌ای از فعالیت علمی است که در گذشته، مورد توجّه حوزه‌های علمیه بود. در دهه‌های پیشین نیز جلسات حدیث‌خوانی به صورت پراکنده و بیشتر با عنوان درس اخلاق، برگزار می‌شد. از سال 1390 خورشیدی، با همّت انجمن حدیث حوزه علمیه قم و مرکز تخصّصی حدیث، برگزاری کلاس‌های قرائت و شرح حدیث آغاز شد. با پیگیری¬ بسیار، این فعالیت علمی که با هدف احیای سنّت حدیث‌خوانی پایه‌گذاری شد، توانست یک سال بعد، نظر شورای محترم عالی حوزه را جلب نموده و مجوّز رسمی دریافت نماید پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - قمر در عقرب، شناخت، امور ممنوع و راه‌های رهایی
علی انجم شعاعروایات اهل بیت علیهم السلام درباره پدیده‌ای آسمانی به نام «قمر در عقرب» سخن به میان آورده‌اند. گروهی از احادیث، انجام برخی کارها را در ایّام قمر در عقرب نهی کرده‌اند و گروهی دیگر، راه‌هایی را برای رهایی از اثرات این پدیده بیان نموده‌اند. در این پژوهش، هر دو دسته از روای چکیده کاملروایات اهل بیت علیهم السلام درباره پدیده‌ای آسمانی به نام «قمر در عقرب» سخن به میان آورده‌اند. گروهی از احادیث، انجام برخی کارها را در ایّام قمر در عقرب نهی کرده‌اند و گروهی دیگر، راه‌هایی را برای رهایی از اثرات این پدیده بیان نموده‌اند. در این پژوهش، هر دو دسته از روایات، تبیین می‌شود. تاکنون بررسی جامعی درباره احادیث این پدیده نجومی انجام نگرفته؛ درحالی‌که پرداختن به آن، به دلیل ابتلای عمومی، داشتن عواقب و جدّیت معصومان علیهم السلام در بیان این موضوع، ضروری است. شناخت این پدیده و راهکارهای رهایی از عواقب آن، می‌تواند افرادی که مجبور به انجام کاری در این اوقات هستند کمک نماید. در متن حاضر، ابتدا توضیحاتی درباره شناخت این پدیده و میزان نفوذ آن ارائه شده و سپس برخی از کارهایی که در هنگام قمر در عقرب نهی شده، تبیین می‌گردد. در پایان، راهکارهایی برای رهایی از عواقب این پدیده بیان خواهد شد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - بایسته‌ها و معیارهای انفاق بر پایه نصوص وحیانی
محسن شهیدیتوجّه به مفهوم انفاق از منظر قرآن کریم و روایات معصومان علیهم السلام سبک صحیح و اسلامی هزینه کردن مال را برای انسان نمایان می‌سازد. نوشتار حاضر، پژوهشی نظری در حوزه فرهنگ قرآنی است که با روش بنیادی ـ توصیفی و با استفاده از اسناد و مدارک کتابخانه‌ای و با هدف یافتن بایسته چکیده کاملتوجّه به مفهوم انفاق از منظر قرآن کریم و روایات معصومان علیهم السلام سبک صحیح و اسلامی هزینه کردن مال را برای انسان نمایان می‌سازد. نوشتار حاضر، پژوهشی نظری در حوزه فرهنگ قرآنی است که با روش بنیادی ـ توصیفی و با استفاده از اسناد و مدارک کتابخانه‌ای و با هدف یافتن بایسته‌ها و معیارهای انفاق از منظر نصوص وحیانی تدوین شده است. در این راستا موضوعات کلّی اخلاص، اعتدال، کیفیت و کمیّت انفاق، اولویت بندی مصرف و شرایط دیگر انفاق از آیات قرآنی استخراج گشته و سپس با توجّه به منابع تفسیری و روایات معصومان علیهم السلام بررسی شده‌اند. شناخت و رعایت این معیارها، سبک انفاق و هزینه‌کرد اموال در معیشت دینی انسان را بر اساس آموزه‌های قرآنی و روایی، رشد داده و فرهنگ انفاق را در جامعه جاری می‌سازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - باب اشتغال از دیدگاه نحو معناگرا در کتاب معانی النحو با تطبیق بر آیات قرآن کریم
علی تحویلیانبحث اشتغال، یکی از مسائل مهم در علم نحو است که باعث تغییر در ساختار عادی جمله شده و با چینش جدید کلمات، در معنای جمله تغییر ایجاد می‌کند. این تغییر ساختاری در کنار شباهت این قالب بیانی با اسلوب‌های دیگر مانند تقدیم مفعول‌به، اهمیت بررسی و فهم معنای این باب را دوچندان می چکیده کاملبحث اشتغال، یکی از مسائل مهم در علم نحو است که باعث تغییر در ساختار عادی جمله شده و با چینش جدید کلمات، در معنای جمله تغییر ایجاد می‌کند. این تغییر ساختاری در کنار شباهت این قالب بیانی با اسلوب‌های دیگر مانند تقدیم مفعول‌به، اهمیت بررسی و فهم معنای این باب را دوچندان می¬کند. در کتب نحوی بحث‌های فراوانی پیرامون بررسی احکام لفظی باب اشتغال مطرح شده امّا غرض استعمالی این باب کمتر مورد توجّه قرار گرفته¬ است. به همین دلیل در این نگاشته تلاش شده تا با تکیه بر کتاب «معانی النحو» اثر فاضل سامرّایی به شناخت معنای باب اشتغال و تطبیق آن بر آیات قرآن کریم پرداخته شود. ساختار باب اشتغال، از جهت خبردادن از اسم پیشین، شبیه مبتدا و خبر است ولی وجود تفاوت اعرابی و اسلوب خاص، سبب شده است که نوعی اِخبار ثانوی و فرعی در آن صورت پذیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - مخالفان انتخاب جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله در سقیفه (2)
محمدحسین فیض اخلاقی سید حسن فاطمی (موحد)واقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنی‌ساعده، عدّه‌ای از صحابه بر خلاف وصیّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خلافت امیر مؤمنان علیه السلام، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخ چکیده کاملواقعه سقیفه، پس از رحلت رسول خدا صلی الله علیه و آله، نخستین گام عملی جهت ایجاد اختلاف میان مسلمانان بوده است. در سقیقه بنی‌ساعده، عدّه‌ای از صحابه بر خلاف وصیّت پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله درباره خلافت امیر مؤمنان علیه السلام، ابوبکر را به عنوان جانشین آن حضرت انتخاب کردند. از این رو، جریان سقیفه، فراز مهمّی در تاریخ به شمار می‌رود که باید از زوایای گوناگون مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از ادّعاهای برخی از علمای اهل سنّت، بیعت اهل حلّ و عقد با ابوبکر است. ادعایی که در مقاله «بررسی حضور اهل حلّ و عقد در انتخاب خلیفه اوّل با شناخت فهرستی حاضران در سقیفه بنی‌ساعده» رد شد. در مقاله کنونی به اسامی کسانی که با انتخاب خلیفه در سقیفه و خلافت ابوبکر مخالف بودند اشاره می‌شود تا ادّعای یادشده، بیش از پیش نقد و رد شود. در برخی از منابع معاصر، نام 48 تن از مخالفان برده شده، امّا پژوهش حاضر 72 تن از مخالفان ابوبکر را معرّفی و چگونگی مخالفتشان را تبیین کرده است. در مقاله پیشین به نام 35 نفر از مخالفان ابوبکر اشاره شده بود و این مقاله به 37 تن دیگر می‌پردازد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - معرّفی یکصد منبع برای پژوهش دربارۀ کتاب فصل الخطاب محدّث نوری
کاظم استادیکتاب «فَصلُ الخِطاب فی تَحریفِ کِتابِ رَبّ الاَرباب» اثر میرزا حسین نوری (م1320ق)، جنجالی¬ترین کتاب قرآنی دو قرن اخیر می‌باشد که در آن حدود هزار روایت مطرح نموده است. با توجّه به موقعیّت و شخصیّت محدّث نوری و تأثیرگذاری کتاب وی در مناقشات کلامی میان شیعه و اهل سنّت و چکیده کاملکتاب «فَصلُ الخِطاب فی تَحریفِ کِتابِ رَبّ الاَرباب» اثر میرزا حسین نوری (م1320ق)، جنجالی¬ترین کتاب قرآنی دو قرن اخیر می‌باشد که در آن حدود هزار روایت مطرح نموده است. با توجّه به موقعیّت و شخصیّت محدّث نوری و تأثیرگذاری کتاب وی در مناقشات کلامی میان شیعه و اهل سنّت و نیز اهمّیت فوق العادۀ مسأله، لازم می‌نمود تا مأخذشناسی جدید و به‌روزی که در آن، مشخّصات غالب نوشته‌های پیرامون کتاب فصل الخطاب وجود داشته باشد، در دسترس پژوهشگران قرار گیرد تا با توجّه به آن به پاسخگویی به شبهات و تحقیقات جدید در این زمینه بپردازند. در مقاله حاضر، مجموعه‌ای با حدود یکصد عنوان از منابع پیرامون کتاب فصل الخطاب، با اطّلاعات شناسنامه‌ای، معرّفی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بررسی متن «هلال محرّم و پیراهن خونین امام حسین علیه السلام»
وحید عیسوند براتیقیام امام حسین× واقعه‌ای بی‌نظیر بود که تأثیر بزرگی بر تاریخ اسلام گذاشت. در کتاب‌های حدیثی روایات فراوانی درباره این واقعه نقل شده است. اقبال درست شیعیان به این موضوع، زمینه‌ای شد تا عدّه‌ای، متونی فاقد اعتبار را درباره واقعه عاشورا به معصومان علیهم السلام نسبت دهند و چکیده کاملقیام امام حسین× واقعه‌ای بی‌نظیر بود که تأثیر بزرگی بر تاریخ اسلام گذاشت. در کتاب‌های حدیثی روایات فراوانی درباره این واقعه نقل شده است. اقبال درست شیعیان به این موضوع، زمینه‌ای شد تا عدّه‌ای، متونی فاقد اعتبار را درباره واقعه عاشورا به معصومان علیهم السلام نسبت دهند و از این راه، مقاصد مختلفی را دنبال کنند. در این نوشتار یکی از متون منسوب به ائمّه^ درباره ورود به ماه محرّم و اقامه عزا برای امام حسین علیه السلام بررسی می‌شود. این روایت در فضای مجازی و برخی از منابر به «حدیث هلال محرّم» معروف شده است. پرونده مقاله