مقایسه دو چاپ از کتاب «مصباح الشّریعه» با روش مقابله
محورهای موضوعی : آموزه های قرآن و حدیثکلید واژه: نمونه‌خوانی, مصباح الشّریعة, مهارت‌های پژوهشی, مقابله متون حدیثی, متن‌پژوهی, علوم حدیث,
چکیده مقاله :
روزگاری که نشر علم، متوقّف بر استنساخ بود، نسخه‌برداری از کتاب‌ها، دغدغه ای همیشگی برای عالمان و علم‌آموزان شمرده می‌شد. معمولا دو رونویسی از یک کتاب، با هم برابر نبود؛ چراکه دقّت کاتبان و توانایی آنان متفاوت بود و عوامل دیگری نیز در این تفاوت، نقش داشت. تفاوت متن رونوشت با نسخه اصلی، باعث خوانش اشتباه و در نتیجه، فهم نارَس یا غلط خواهد شد. «مقابله» راهی برای محفوظ‌ماندن متن از اشتباهات و یکسان سازی نسخه با متن است. این مهارت، برای مقایسه دو چاپ از یک کتاب نیز کاربرد دارد و میزان دقّت چاپ و نسخه‌های خطّی آن را نشان می‌دهد. هدف از مقابله‌های حدیثی، تدقیق متن حدیث بر پایه نسخه مطبوع یا خطّی است. کتاب مصباح الشّریعه منسوب به امام صادق× است. این نسبت (فارغ از درستی و نادرستی) به‌همراه محتوای اخلاقی و جذّاب، باعث اقبال عمومی به این اثر شده و ناشران مختلف را به نشر آن ترغیب کرده است. نوشتار حاضر از طریق مقابله دو چاپ مشهور «اعلمی» و «مصطفوی» نشان می‌دهد که چه آسیب هایی در طول روند آماده‌سازی و چاپ، متوجّه یک کتاب شده و کدام نشر، اعتبار بیشتری دارد.
1
1